“Yanlış” Ceket Teorisi En “Doğru” Moda Seçimimiz Olabilir Mi?

Yıllardır kurallara ve uyumluluk teorilerine göre giyindik, küçük elbiselerin üzerine uzun paltolar, parkaların altına spor modüller taşımanın “doğru”luğuna inandırıldık. Bu sezona damga vuran “the wrong jacket” teorisi modada bildiğiniz tüm kuralları alaşağı ederken “hata” yapma ve “kusurlu” olmanın hamasetini bahşediyor, tarzınızı istedığiniz kombinlerle yaratma özgürlüğü veriyor.

Burberry’nin 2025 İlkbahar/Yaz defilesinde pembe payetli elbisenin üzerine giydirdiği yeşil parkayı görenler içlerinden, “Modaya da ne oluyor, parkayla payetli elbise ne kadar da ‘uyumsuz’ görünüyor” diye geçirmişlerdir kesinlikle. Prada’nın parlak metalik gri couture elbisesiyle birlikte kullanılan sarı yağmurluk da neyin nesi pekala? Dries Van Noten’da trençkotlar altından görünen minicik şortlar, Gucci’de parkayla kombinlenen ipek elbiseler, Chloé’nin beyaz uçuşan tül elbiseyi beklenmedik şekilde örttüğü siyah deri pelerin, Simone Rocha’nın pembe tütü elbiseyle yan yana gelen kırmızı anorağı…

Burberry SS25

Prada SS25

Prada SS25

İşte ilk bakışta tamamen “uyumsuz” görünen ve yıllardır beynimize kazınan çeşitli önyargılara, kural ve klişelere meydan okuyan bu kuralsız, özgür ve kalıplara sığmayan kombinler, aslında çok da yeni olmayan ama bilhassa 2025 İlkbahar/Yaz koleksiyonlarına damga vuran “the wrong jacket theory”, Türkçe mealiyle “yanlış ceket teorisi” trendini anlatıyor.

Parka, palto, trençkot, puf mont ve ceket gibi spor modüllerin altına giyilen şık elbiseler, küçük şortlar, saten ve tül dizaynlarla tanımlanan “the wrong jacket” trendi geçmiş moda anılarımızdan su yüzüne çıkıp bu sezon yeniden moda gündemini işgal ediyor. Kısaca zorlu tabiat şartlarına sağlam tüm “outdoor” kıyafetlerinizi ortaya çıkarın ve onları en seksi, en küçük, en parlak ve en “girly” parçalarınızla kombinleyin.

Chloe SS25

Disko ve pragmatik bir tarzı evlendiren “the wrong jacket” her ne kadar sezonun öne çıkan trendlerinden biri olarak kabul edilse de “Sex and The City” hayranları yıllar önce Carrie Bradshaw’un parlak elbisesinin üzerine çektiği paltoyla bir kar fırtınasında nasıl New York sokaklarında yürüdüğünü yahut 2014 yılında Raf Simons defilesinde Jil Sander’ın beyaz tişörtleri tafta eteklerle nasıl bir araya getirdiğini unutmamışlardır.

UFUK AÇAN YARATICI ZITLIKLAR

Kuralsızlığını daha önce Allison Bornstein’in “the wrong shoe theory”siyle ayakkabılar üzerinden ilan eden, koşu pantolonları ve taytlarla yüksek topuklu ayakkabıların giyilebileceğini söyleyen moda şu anda de özgürlüğünü ceketler aracılığıyla anlatıyor ve yarattığı tarz aksiliğiyle çarpıcı ve dikkat alımlı görünümlere imza atıyor. “Zıtlık” “the wrong shoe theory”nin anahtar sözü aslında. Ve zıtlık moda dünyasında hiç yeni değil. Bilhassa pandemi sonrası gündeme gelen ve hâlâ devam eden “Athleisure” akımında sportif ve şık modüller, günlük kıyafetler ve vakitsiz ürünler el ele verdi. Spor bir ceketle şık bir elbise, spor ayakkabılarla etekler, deri montlarla eşofmanlar, lüks bir çantayla taytlar birlikte yol almaya başlayarak spor giysinin yalnızca idman yaparken değil günlük hayatın içinde de kullanılabileceğini gösterdi, modada tek bir yol değil, yollar olduğunu, çeşitliliğin, zıtlığın, kuralsızlığın ve özgürlüğün kişisel tarzı de geliştirebileceğini kanıtladı.

Akris SS25

Yıllar önce muz formlu çantaları ve spor ayakkabıları Chanel tayyörlerle giydiren ve bayan gardırobunu “akışkan elbiseler, çok cepli ceketler ve topuksuz ayakkabılar” sözleriyle tanımlayan Karl Lagerfeld modanın zıtlıklardan beslendiğini öngörmüş ve “the wrong jacket” teorisini çok evvelce tahmin etmişti. “Punk couture”le isminden söz ettiren Vivienne Westwood ve payetli ceketlerin altına sweatshirt öneren Marc Jacobs da öne çıkardıkları zıtlıklarla yaratıcılığın sonlarını zorladılar ve aykırılıkların ufuk açtığını gösterdiler.

BASKICI GİYSİ BİÇİMİNDEN KURALSIZ VE ÖZGÜR MODAYA

Yaratıldığından bu yana kurallar üzerinden ilerleyen ve bilhassa bayanları belli form ve görünümlere hapseden modanın şimdilerde kuralsızlıktan beslenip özgür tarzlara alan tanıması hiç de kötü bir gelişme değil. 16. yüzyılda İspanya’da doğan ve dünyanın birçok bölgesinde bayanların vücudunu baskılayan korseyle moda bayanları yıllarca tek bir görünüme indirgedi, vücudu gizledi ve onların hareket serbestisini kısıtladı. Keza 18. yüzyılın Rokoko modası da bayanları kafes formlu ve çember görünümlü, elbiselerin altına giyilen tarlatan ve krinolinlerin içinde salınmaya mahkum etti. Aynı moda 20. yüzyıl boyunca bayanları giysi kurallarının tahakkümünden kurtarırken bilhassa son yıllarda alkışladığı çeşitlilik, çoğulculuk ve kuralsızlıkla bayanları özgür ve ferdi seçimlerle bire bir bırakıyor, “the wrong jacket” gibi sürprizli ve beklenmedik trendlerle onlara eğlenceli oyun alanları açıyor.

Rabanne SS25

ÖNYARGILARLA SAVAŞAN “THE WRONG JACKET THEORY”

Aslında moda, tarifi ve varlığıyla zıtlıkların beşiği oldu. 20. yüzyılın başında Alman sosyolog Georg Simmel’in anlattığı gibi insanları belli kurallar ve benzerlikler paralelinde giydirerek onların belli bir sosyal sınıfa aidiyetlerini kuvvetlendirdi ama bir yandan da yepisyeni teklifler sunarak şahısların farklılıkları ve ferdi tercihleri doğrultusunda kümeden ayrışarak dikkat çekmelerini sağladı. Ve bu akış yıllar yılı aynı şekilde devam ederek modada orijinal trendlerin doğmasına önayak oldu.

Şimdilerde moda sahnesinde dikkat çekmeye başlayan “the wrong jacket” teorisi de moda dünyasında fark yaratmak, özgün kimliğini usulü ve tarzıyla vurgulamak isteyenlerin, kural ve önyargılara meydan okuyanların motto’suna dönüşüyor.

En yaygın “THE WRONG JACKET” teorileri

• Puf mont + küçük etek

• Deri ceket + eşofman altı

• Blazer ceket + eşofman altı

• Yapay kürklü kısa palto + kumaş pantolon

• Uzun palto + küçük şort

• Parka + slip elbise

• Anorak + payetli elbise

KUSURSUZLUK İMGESİNE KARŞI

“The wrong jacket” teorisi modanın tabularını alaşağı ederken bir yandan da artık tüm dünyada tenkit oklarına maruz bırakılan kusursuzluk imgesiyle savaşıyor. Kusursuz vücutlar, kusursuz annelik, kusursuz meslek ve kusursuz hayatlar yerine insanlar kişiliklerinin bir modülü olan “kusurları”yla, doğal halleriyle sevilmek istiyor, yanılgı yapmaktan korkmuyor. Ve moda da “kusurları” ve kuralsızlıklarıyla güzel; koskoca bir parkanın içine giyilen saten bir gecelik elbisenin beklenmedik tesiriyle, ışıl ışıl bir dizaynla flört eden bir trençkotun sürpriziyle yahut etekle aynı uzunluktaki bir ceketin “uyumsuzluğu”yla çok daha özgür ve özgün.

Ferragamo SS25

Siz de kuralları, tabuları ve beyninize işlemiş çeşitli moda kuralını hiçe sayarak ve eleştirilmekten korkmadan her türlü parçayı, kumaşı ve farklı boyutları, yaz kış ürünlerini karıştırabilir, tarzınızı deneysellikle besleyebilirsiniz. “The wrong jacket” teorisiyle modada “fashion faux pas” (uyumsuz kıyafetler giyip gülünç duruma düşmek) gerilimi de son buluyor, insanlar özgürce giyinip gustolarını diğerlerininkine göre değil tamamen kendi yaratıcılıklarına göre belirlemekten memnunluk duyuyor.

Son olarak içinde yaşadığımız ve dolabımızın önünde nasıl “uyumlu” bir kombin oluşturabileceğimizi düşünmeye vakit bulamadığımız bu süratli hayatta “the wrong jacket” teorisi imdadımıza yetişiyor, dolabımızdan rastgele alıp üzerimize çektiğimiz bir ceketle de pekala moda arenasında arzı endam edebileceğimizi kanıtlıyor. Üstelik zaman kazandırıyor

O zaman yalnızca siz o denli hissettiğiniz için, neyi, nasıl ve neyle birlikte kullanmak istiyorsanız o denli giyinin ve özgün tarzınızı yaratın!

Yazı: Selin Miloşyan

ELLE Türkiye Şubat 2025 sayısından alınmıştır.